آغاز به کار هیات داوران بخش برنده برندگان پنجمین دوره جایزه ارغوان
مژده دقیقی و ابوتراب خسروی که به عنوان دو داور مهمان در کنار لیلی گلستان، احمد پوری و حسین سناپور با پنجمین دوره جایزه ادبی “ارغوان” همکاری دارند، از تاثیر جوایز ادبی بر تشویق جوانان به داستان نویسی می گویند.
جایزه ادبی ” ارغوان” در پنجمین دوره خود بخش تازه ای را با نام برنده برندگان اضافه کرده است که برگزیدگان دوره های پیشین این جایزه در آن شرکت می کنند.
هرچند یکی از مهمترین کارکردهای جوایز ادبی، معرفی چهره های مستعد تازه است، اما مراقبت از این چهره ها و رها نکردن آنان هم اهمیتی کمتر از معرفی شان ندارد.
جایزه ارغوان با تعریف بخش “برنده برندگان” می کوشد زمینه بیشتری برای مراقبت از چهره هایی فراهم اورد که در این جایزه معرفی شده اند.
مژده دقیقی و ابوتراب خسروی، به عنوان داوران این بخش که این روزها مشغول ارزیابی آثار این بخش هستند، خوشنودند که با برگزاری جوایز ادبی، جوانان علاقه مند به داستان نویسی دست به قلم می شوند.
دقیقی در آغاز سخنان خود دوره ای را یادآوری می کند که مطبوعات و نشریات مکتوب رونق داشتند و بهترین فضا برای انتشار داستان کوتاه به شمار می امدند.
او می گوید: در دوران رونق مطبوعات، مجلات و نشریات، بهترین مجال را برای معرفی نویسندگان جوان و چاپ آثار آنان فراهم می کردند اما حالا که رسانه های مکتوب، بشدت ضعیف شده و خود درگیر بحران های جدی هستند، طبیعتا دیگر نمی توانند بستری برای نویسندگان جوان ایجاد کنند. در چنین وضعیتی، جوایزی مانند ارغوان که ویژه داستان های چاپ نشده برگزار می شود، بسیار ارزشمند هستند.
او که پیش تر داوری جوایزی همچون گلشیری و مهرگان را بر عهده داشته است، ادامه می دهد: معمولا تک داستان های چاپ نشده، فضای چندانی برای معرفی ندارند و جایزه ارغوان در شناساندن این آثار نقش مهمی دارد.
دقیقی هم که به نقش پررنگ فضای مجازی در زندگی امروزی باور دارد، درباره تاثیر جوایز ادبی در تشویق جوانان به داستان نویسی می گوید: فضای مجازی جای خیلی چیزها را در زندگی امروز ما گرفته و زندگی بخشی از جوانان ما در این فضا خلاصه شده است. بسیاری از جوانان ما خواندن و نوشتن را کنار گذاشته اند و بتدریج با کتاب و مطبوعات بیگانه شده اند. آنان به فکرشان اجازه نمی دهند در جهانی خارج از فضای مجازی به پرواز دربیاید. بنابراین امیدوارم با برگزاری جوایز ادبی بویژه آنهایی که به جوانان اختصاص دارد، همچون جایزه ارغوان، بار دیگر بستر مناسبی برای خلق داستان فراهم شود.
او از شتابزده بودن فضای اینستاگرام صحبت می کند و می افزاید: در فضایی مانند اینستاگرام، داستان شکل نمی گیرد. در این فضای شتابزده، نه نویسنده مجال کافی برای خلق یک اثر داستانی دارد و نه خواننده فرصت کافی برای تامل و دقت نظر در خواندن آن.
او البته تاکید می کند تاثیر جوایز ادبی در تشویق جوانان به داستان نویسی، تدریجی است و باید در این زمینه شکیبا باشیم.
اما ابوتراب خسروی، دیگر داور این بخش هم معتقد است جوایز ادبی، فارغ از ارزش های مادی و معنوی خود، بهترین فرصت برای معرفی استعدادهای جوان به جامعه کتاب خوان است.
او که مانند دیگر هم صنفان خود از شمارگان پایین کتاب در جامعه امروز ما غمگین است، ادامه می دهد: در جامعه امروز که شمارگان کتاب این چنین اسف انگیز است، بیش از هر چیزی نیازمند بسترسازی برای تربیت خوانندگان کتاب هستیم.
او از تاثیر متقابل خواندن و نوشتن می گوید و توضیح می دهد: یک نویسنده درخشان، ابتدا یک خواننده درجه یک است که بعدتر به نویسنده ای شاخص تبدیل می شود. بنابراین بیش از هر جیزی، به پرورش مخاطب کتاب نیاز داریم.
خسروی در ادامه ابراز تاسف می کند: در سیستم آموزشی ما مخاطب کتابخوان تربیت نمی شود و در سیستم چاپ و نشر هم که اصولا با موانع گوناگونی رو به رو هستیم که کار را بویژه برای نویسندگان جوان، دشوار می کند. چنین فضایی، مانع توسعه مخاطبان ادبیات می شود.
این داستان نویس، ادبیات را مهمترین شاخصه فرهنگی جامعه ما می داند و اضافه می کند: با توجه به نقش مهم ادبیات در فرهنگ ما، هدف اصلی جوایز ادبی و دیگر تلاش هایی که در این زمینه انجام می شود، برای بسترسازی و توسعه ادبیات و معرفی استعدادهای تازه در این زمینه است.
خسروی اما به نمره دهی و امتیاز دهی باور ندارد و در این باره می گوید: هر اثری ویژگی های خود را دارد و آثار ادبی قابل قیاس نیستند ولی ما ناچاریم به دلیل محدودیت، دست به قیاس بزنیم.
او یادآوری می کند که آثار درخشان ادبی، هر یک ویژگی و اثرگذاری خود را دارند که در کنار یکدیگر فرهنگ جامعه را توسعه می دهند. همچنانکه هر نویسنده، با اثر خود، ذهن و زبان جامعه خویش را توسعه می دهد.
خسروی تاکید می کند که رتبه بندی آثار در جوایز ادبی، از سر ناچاری و به دلیل محدودیت است ولی هدف اصلی همه جوایز، معرفی نویسندگان جوان و به رسمیت شناختن آنان است.
او درباره مراقبتها و حمایتهابی که جایزه “ارغوان” از برگزیدگان خود انجام می دهد، می گوید: کسی که نویسنده است، همین که کارش را شروع کند، راه خود را پیدا می کند و کار جایزه ارغوان هم قابل تقدیر است چراکه این جوانان مستعد را معرفی می کند و هم زمینه ای برای انتشار آثار آنان فراهم می آورد، چراکه در شرایط فعلی، کمتر ناشری بر چاپ نویسنده ای ناشناس، سرمایه گذاری می کند.
او که باور دارد، ستارگان آینده ادبیات ما در میان همین جوانان هستند، تاکید می کند که پشتیبانی و حمایت جایزه ارغوان قطعا در تداوم کار این جوانان موثر خواهد بود و این جایزه از این نظر نیز ارزشمند است.